Cao dao Việt Nam có câu: “Lúa chiêm lấp ló đầu bờ, Hễ nghe tiếng sấm phất cờ mà lên” Câu này mang hàm ý của khoa học hoá học như­ thế nào?

Cơ bản - Tự luận

Đáp án:

Vụ chiêm khi lúa đang trổ đòng đòng mà có trận m­ưa rào, kèm theo sấm chớp thì sẽ rất tốt và cho năng suất cao sau này. Do trong không khí có ~ 80% khí N₂ và ~ 20% khí O₂, khi có chớp (tia lửa điện) sẽ tạo điều kiện cho N₂ hoạt động:

N₂   +    O₂     ^{Tia lửa điện} →  2 NO

Sau đó:       2NO   +     O₂        →       2NO₂

Khí NO₂ sẽ tan trong nước mư­a:

NO₂  +  H₂O  + O₂     →     HNO₃

HNO₃     →    H⁺    +    NO₃⁺

Nhờ hiện tư­ợng này, hàng năm làm tăng 6−7 kg N cho mỗi mẫu đất.

Đốt cháy hoàn toàn 0,2 mol este X, đơn chức có 1 liên kết đôi C = C trong phân tử rồi dẫn sản phẩm cháy vào dung dịch Ca(OH)2 dư thu được 60 gam kết tủa. Tìm công thức cấu tạo của X?

Cơ bản - Tự luận

Đáp án:

Đốt cháy este X cho sản phẩm cháy CO₂

Ta có: CO₂ + Ca(OH)₂ → CaCO3↓ + H₂O

→ n_CO2 = n_CaCO3 = 60/100 = 0,6 mol

→ Đốt cháy hoàn toàn 0,2 mol este X thu được 0,6 mol CO₂

→ 1 mol este X có 3 mol C

→ Công thức phân tử của este X đơn chức là C3H_xO₂

Vì X có chứa 1 liên kết đôi C = C trong phân tử

→ Công thức cấu tạo của X là HCOOCH = CH₂

Cho 20 gam bột Fe vào dung dịch HNO3 và khuấy đến khi phản ứng xong thu V lít khí NO (đkc) và còn 3,2 gam kim loại.

Cơ bản - Tự luận

Đáp án:

 Fe còn dư nên dung dịch chỉ gồm Fe²⁺

    Fe + 4HNO₃ → Fe(NO₃ )₃ + NO + 2H₂O

    Fe + 2Fe(NO₃)₃ → 3Fe(NO₃)₂

    m_{Fe (pu)} = 20 – 3,2 =16,8g ⇒ n_Fe = 0,3 mol

    Fe - 2e → Fe²⁺

    N⁺⁵ + 3e → N⁺² (NO)

    BT e ⇒ 3n_NO = 2n_Fe =2.0,3 = 0,6 mol ⇒ n_NO 0,2 mol ⇒ V = 4,48l

a) Trên 2 đĩa cân ở vị trí thăng bằng có 2 cốc, mỗi cốc đựng một dung dịch có hoà tan 0,2 mol HNO3. Thêm vào cốc thứ nhất 20 gam CaCO3, thêm vào cốc thứ hai 20 gam MgCO3. Sau khi phản ứng kết thúc, 2 đĩa cân còn giữ vị trí thăng bằng không ? Giải thích. b) Nếu dung dịch trong mỗi cốc có hoà tan 0,5 mol HNO3 và cũng làm thí nghiệm như trên. Phản ứng kết thúc, 2 đĩa cân còn giữ vị trí thăng bằng không ? Giải thích.

Cơ bản - Tự luận

Đáp án:

Các phản ứng hoá học xảy ra trên hai đĩa cân :

CaCO₃ + 2HNO₃ → Ca(NO₃)₂ + H₂O + CO₂

MgCO₃ + 2HNO₃ → Mg(NO₃)₂ + H₂O + CO₂

a) Vị trí của hai đĩa cân trong thí nghiệm lần thứ nhất :

Số mol các chất tham gia ( 1 ) : n_CaCO3 = 20/100 = 0,2 mol bằng số mol HNO₃

Số mol các chất tham gia (2) : n_MgCO3 = 20/84 ≈ 0,24 mol nhiều hơn số mol HNO₃

Như vậy, toàn lượng HNO₃ đã tham gia các phản ứng (1) và (2). Mỗi phản ứng đều thoát ra một lượng khí CO₂ là 0,1 mol có khối lượng là 44 x 0,1 = 4,4 (gam). Sau khi các phản ứng kết thúc, 2 đĩa cân vẫn ở vị trí thăng bằng.

b) Vị trí của hai đĩa cân trong thí nghiệm lần thứ hai :

Nếu mỗi cốc có 0,5 mol HNO₃ thì lượng axit đã dùng dư, do đó toàn lượng muối CaCO₃ và MgCO₃ đã tham gia phản ứng :

Phản ứng ( 1 ) : 0,2 mol CaCO₃ làm thoát ra 0,2 mol CO₂ ; khối lượng các chất trong cốc giảm : 44 x 0,2 = 8,8 (gam).

Phản ứng (2) : 0,24 mol MgCO₃ làm thoát ra 0,24 mol CO₂ ; khối lượng các chất trong cốc giảm : 44 x 0,24 = 10,56 (gam).

Sau khi các phản ứng kết thúc, hai đĩa cân không còn ở vị trí thăng bằng. Đĩa cân thêm MgCO₃ sẽ ở vị trí cao hơn so với đĩa cân thêm CaCO₃.

Dạng toán liên quan tới phản ứng thủy phân este

Cơ bản - Trắc nghiệm

Đáp án:

• Câu A. 16,5

• Câu B. 17,5

• Câu C. 14,5

• Câu D. 15,5