Cho các dung dịch không màu của các chất sau: NaCl, K2CO3. Na2SO4, HCl, Ba(NO3)2. Hãy phân biệt các dung dịch đã cho bằng phương pháp hóa học mà không dùng thêm hóa chất nòa khác làm thuốc thử. Viết phương trình hóa học nếu có.

Cơ bản - Tự luận

Đáp án:

Lấy mỗi dung dịch một ít rồi chia ra 5 ống nghiệm có đánh số. Cho lầ lượt từng dung dịch vào các dung dịch còn lại, hiện tượng thí nghiệm được ghi trong bảng sau:

	NaCl	K2CO3	Na2SO4	HCl	Ba(NO32	Kết luận
NaCl
K2CO3				↑	↓	↑,↓
Na2SO4					↓	↓
HCl		↑				↑
Ba(NO3)2		↓	↓			2↓

Thế nào là phản ứng thế, phản ứng cộng, phản ứng tách? Cho thí dụ minh hoạ

Cơ bản - Tự luận

Đáp án:

 

 

 

 

 

Phản ứng thế

Phản ứng thế là phản ứng trong đó một nguyên tử hoặc nhóm nguyên tử trong phân tử hợp chất hữu cơ bị thay thế bởi một nguyên tử hoặc nhóm nguyên tử khác.

• Ví dụ: CH₄ + Cl₂ --as-->CH₃Cl + HCl

Phản ứng cộng

Phản ứng cộng là phản ứng trong đó phân tử hợp chất hữu cơ kết hợp với phân tử khác tạo thành phân tử hợp chất mới.

• Ví dụ: C₂H₄  +  Br₂  →  C₂H₄Br₂

Phản ứng tách

Phản ứng tách là phản ứng trong đó một hay nhiều nguyên tử bị tách ra khỏi phân tử hợp chất hữu cơ.

• Ví dụ: CH₃ – CH₂ – OH --H₂SO₄, 170⁰C--> CH₂ = CH₂  + H₂O

 

 

 

 

 

 

 

 

Bài thực hành 8: Nhân biệt một số ion trong dung dịch

Cơ bản - Tự luận

Đáp án:

Thí nghiệm 1. Nhận biết NH₄⁺ và CO₃^2-

- Tiến hành TN:

    + Ống 1: Lấy dd (NH₄)₂CO₃ cho tác dụng với dd HCl loãng, quan sát hiện tượng

    + Lần lượt cho dd (NH₄)₂CO₃ (ống 2) và Na₂CO₃ (ống 3) tác dụng với lượng dư dd NaOH, đun nóng nhẹ, để trên miệng mỗi ống nghiệm 1 mảnh giấy quỳ tím ẩm.

- Hiện tượng:

    + Ống 1: Có khí không màu thoát ra

    + Ống 2: Có khí mùi khai thoát ra

    + Ống 3: Không có hiện tượng gì

- Giải thích, PTHH:

    + Ống 1: Tạo khí do xảy ra phản ứng trao đổi giữa muối (NH₄)₂CO₃ và axit HCl

    (NH₄)₂CO₃ + 2HCl → 2NH₄Cl + CO₂ + H₂O

    + Ống 2: Có khí mùi khai do (NH₄)₂CO₃ tác dụng với NaOH sinh ra NH₄OH

    Đun nóng nhẹ phân hủy ngay thành khí NH₃ có mùi khai

    (NH₄)₂CO₃ + 2NaOH → 2NH₄OH + Na₂CO₃            

NH4OH --t0--> NH3 + H2O

   + Ống 3: Muối Na₂CO₃ không phản ứng với NaOH

Thí nghiệm 2. Nhận biết các ion Fe²⁺, Fe³⁺

- Tiến hành TN:

    + Cho dd KSCN tác dụng với dd Fe³⁺. Quan sát

    + Cho dd KOH (hoặc NH₃) tác dụng với dd Fe³⁺. Để lắng kết tủa

    + Cho dd Fe²⁺ tác dụng với dd NaOH (hoặc NH₃). Để lắng kết tủa

- Hiện tượng, PTHH:

    + Cho dd KSCN tác dụng với dd Fe³⁺ tạo phức màu đỏ máu

    Fe³⁺ + 3SCN^- → Fe(SCN)₃

    + Cho dd KOH tác dụng với dd Fe³⁺ tạo kết tủa nâu đỏ

    Fe³⁺ + 3OH^- → Fe(OH)₃

    + Cho dd Fe²⁺ tác dụng với dd NaOH tạo kết tủa trắng xanh

    Fe²⁺ + 2OH^- → Fe(OH)₂

    Để 1 thời gian kết tủa chuyển màu vàng nâu do:

    2Fe(OH)₂ + 1/2 O₂ + H₂O → 2Fe(OH)₃

Thí nghiệm 3. Nhận biết cation Cu²⁺

- Tiến hành TN:

    + Lấy vào ống nghiệm 1 ít dd Cu²⁺

    + Thêm từ từ dd NH₃ loãng

    + Tiếp tục thêm NH₃ đến khi tủa tan hết.

- Hiện tượng: Tạo kết tủa xanh, sau đó kết tủa tan tạo phức có màu xanh lam đặc trưng.

- Giải thích: Lúc đầu Cu²⁺ tác dụng với NH₃ tạo kết tủa Cu(OH)₂.

Sau đó kết tủa tan trong NH₃ dư tạo phức.

PTHH:

Cu²⁺ + 2NH₃ + 2H₂O → Cu(OH)₂ + 2NH₄⁺

Cu(OH)₂ + 4NH₃ → [Cu(NH₃)₄]²⁺ + 2OH^-

Thí nghiệm 4. Nhận biết anion NO₃^-

- Tiến hành TN:

    + Lấy vào ống nghiệm 1 ít dd KNO₃, thêm vào 1 ít bột Cu, đun nóng nhẹ.

    + Thêm vài giọt dd H₂SO₄ loãng, đun nhẹ.

- Hiện tượng: Cu tan tạo dung dịch màu xanh, xuất hiện khí không màu bị hóa nâu ngoài không khí.

- Giải thích: Bột Cu tan tạo thành dung dịch màu xanh, tạo khí NO bay lên tác dụng với oxi trong không khí tạo thành khí NO₂ màu đỏ nâu.

PTHH:

3Cu + 8H⁺ + 2NO₃^- → 3Cu²⁺ + 2NO + 4H₂O

2NO + O₂ → 2NO₂

Viết phương trình hoá học của phản ứng điều chế H3PO4 từ quặng apatit. Tại sao H3PO4 điều chế bằng phương pháp này lại không tinh khiết ?

Cơ bản - Tự luận

Đáp án:

Phương trình hoá học của phản ứng điều chế $H_{3}P{O}_4$ từ quặng apatit :

3Ca₃(PO₄)₂.CaF₂ + 10H₂SO₄ $\to$ 6$H_{3}P{O}_4$ + 10CaSO₄ + 2HF

$H_{3}P{O}_4$ điều chế bằng phương pháp này không tinh khiết, vì tất cả các tạp chất có trong quặng apatit tạo được muối sunfat hoặc photphat tan đều chuyển vào dung dịch $H_{3}P{O}_4$.

Một khí có dạng X2 có tỉ khối hơi đối với khí axetilen (C2H2) bằng 2,731. Xác định khí X2?

Cơ bản - Tự luận

Đáp án:

Khối lượng mol của khí axetilen là: M_C2H2 = 2.12+2.2 = 26 g/mol

Áp dụng công thức tính tỉ khối:

d_X2/C2H2 = 2,731 => M_X2 = 26 . 2,731 ≈ 71 g/mol

M_X2 = 2.M_X = 71 g/mol => M_X = 35,5 g/mol

Vậy khí cần tìm là Cl₂.